21 лютага ў свеце адзначаецца Дзень роднай мовы. ЮНЕСКА ўстанавіла гэты дзень у памяць пра трагічныя падзеі ў Бангладэш, дзе студэнты пратэставалі патрабуючы зрабіць бенгальскую мову афіцыйнай. Пратэсты скончыліся трагічна - 5 чалавек загінулі.
Гэтыя падзеі паказваюць, наколькі мова важная для выжывання нацыі, яе культуры і традыцый. Паводле ацэнак, ад часу падзей у Бангладэш у 1952 г. ва ўсім свеце беззваротна прапала 250 моў. 21 лютага - Дзень роднай мовы прызначаны з мэтай дапамогі ў абароне моўнай разнастайнасці як культурнай спадчыны.
Як школа, мы прадстаўнікі беларускай меншасці, але, як жыхары павета, мы ведаем, што літаратурная беларуская мова, якую мы вывучаем у школе, адрозніваецца ад мовы, якую мы чуем ад нашых бабуль і бацькоў. Мы называем гэта гаворкай.
У апошні час назіраюцца спробы адрадзіць наш дыялект. Таксама расце цікавасць да мовы, звычаяў і культуры нашых продкаў. Тое, што некалькі гадоў таму здавалася быць у заняпадзе, павольна адраджаецца і становіцца прывабным для моладзі.
У той дзень мы вырашылі хаця крыху прыблізіць вам нашу гаворку ...
Dnia 21 lutego na świecie jest obchodzony Dzień Języka Ojczystego. UNESCO ustanowiło ten dzień na pamiątkę tragicznych wydarzeń w Bangladeszu, gdzie studenci protestowali, domagając się ustanowienia języka bengalskiego językiem urzędowym. Protesty skończyły się tragicznie- zginęło 5 osób.
Te wydarzenia pokazują, jak ważny dla przetrwania narodu, jego kultury i tradycji, jest język. Szacuje się, ze od daty wydarzeń w Bangladeszu w 1952 roku na świecie bezpowrotnie zginęło 250 języków. Dzień 21 lutego ma za zadnie wspomagać ochronę różnorodności językowej jako dziedzictwa kulturowego.
Jako szkoła jesteśmy reprezentantami mniejszości białoruskiej, ale jako mieszkańcy powiatu wiemy, że literacki język białoruski, jakiego uczymy się w szkole, różni się od języka, który słyszymy od naszych babć i rodziców. U nas mówi się na to: hovorka.
Ostatnimi czasy obserwuje się próby ożywienia naszego dialektu. Można dostrzec także coraz większe zainteresowanie młodzieży językiem, obyczajami i kulturą naszych babć i rodziców. Coś, co kilka lat temu wydawałoby się, że jest w zaniku, powolutku się odradza i staje się atrakcyjne dla młodych ludzi.
У гэты дзень мы вырашылі пазнаёміць вас з нашай гаворкай...
W tym dniu postanowiliśmy choć trochę przybliżyć Wam naszu hovorku….
Нашыя вучаніцы Ася Чомчук з IIА класа і Марта Чурак класа Іб правялі інтэрвю са сваімі бабулямі.
Nasze uczennice Asia Chomczuk IIA i Marta Czurak Ib przeprowadziły wywiady ze swoimi babciami.
Ася папрасіла бабулю Валянціну Аўласюк з Новаберазова расказаць нам пра старую школу і пра тое, як моладзь праводзіла канікулы.
Asia poprosiła swoja babcię Walentynę Owłasiuk z Nowoberezowa, aby opowiedziała nam o dawnej szkole i o tym jak młodzież spędzała wakacje.
Марта паразмаўляла з бабуляй Марыяй Чурак з Палічнай пра тое, чым займалася моладзь у вольны час, а пры нагодзе бабуля расказала нашмат больш пра мінулыя гады.
Marta rozmawiała z babcią Maria Czurak z Policznej, o tym co młodzież robiła w czasie wolnym, ale babcia opowiedziała o wiele więcej o dawnych czasach.
У апошні час на рынку пачала зяўляцца дзіцячая літаратура, якая папулярызуе падляшскі дыялект. Ніжэй прыведзены ўрывак з кніжкі „Казкі по-своёму”
Ostatnimi czasy na rynku zaczęła pojawiać się literatura dziecięca propagująca dialekt podlaski. Poniżej fragment z książki
„ Kazki po svojomu”
„Vovk i siemero kozleniat”
Фрагмент блога /Fragment bloga;
Na Ławci „ Blog po-svojomu, značyt: po-pudlaśki!”
Tak što žyvu ja u velikum horodi, hłuoboko v Polšy, daliêko od Rodiny, i kak 90 procentuv našoho pokoliênija, społniaju maru našych predkuv. Roblu v velikum biurovi, seredi sotni ludi z raznych stran mira. Vstaju rano, vychodžu ne pozno, čas dla diêtok maju. Na plac zabav chodim, zo znakomymi spotykajemosia. Vôny rostut, my cełyj čas tak same čudny i mołodyje. Na ščascije dla mene, maju v roboti sered znakomych i Ukraicuv, i Biełarusuv. A koli naša mova universalna - je do koho rot po svojomu otčyniti. Ale ja, sredi nich, odna. Moja mova ne ichnia. Vsio taki, druhaja. Nese druhij kulturnyj ładunok čym ichnia mova. Ja odna hovorašča jazykom, kotoryj ne javlajecce jazykom v duchie supolnosti jakoju je narod. Bo kolkiž nas, Pudlašukuv formalno tak sebe adčuvaje - što vôny stamtul, de ich zemla. Ne typovo Biełarusy, tym bôlš i ne Ukraici ci Poliaki, tolko prosto Pudlašuki, pudlaśkije Biełorusy, so svojeju movoju, tradycjej. Kolki z nas znaje, što toji našuj movie čut' ne tolki liêt jak i našym viośkam kruhom - po 500-600. Ono mova žyve tolki tohdy, koli je komu jeju hovoryti. Mova je aktom, kotoryj sovieršajut lude jakije chočut komunikacji miž soboju. I, narešti, mova je častiju supolnoju dannoji tojestnasti jako čast' kulury dannoji hromady. Ja teper, budučy tut, i ne imejučy kruhom nikohutko, chto hovoryt po svojomu, načynaju čutisia jak takij ostatnij Mohikanin i načynaju odčuvati, jak to je ciažko bereč v takich usłoviach svoich cennosti. Ja teper odna, kotoraja do svoich diêtok hovoru po našomu. Navat naša pudlaśka baba načynaje do ich po-polśki smaliti. Diêd takže. Čerez
pryvyčku, što tak je, što do diêti po-polśki, nezaležno od toho, čy chto choče učyti svoje movy, čy nie….
Jeśli chcecie zgłębiać naszu howorku poniżej kilka ciekawych linków:
https://svoja.org/vitajemo/posto-je-siety-sajt
